“Daily Mail”: Qeveria britanike po dështon të dëbojë të dënuarit shqiptarë

Tabloidi britanik “Daily Mail” i ka kushtuar një artikull të gjatë asaj që konsideron si skandalin e skemës së dëbimit të të dënuarve shqiptarë. Sipas shkrimit që lapi.al e sjell më poshtë të plotë vetëm 8 kriminelë shqiptarë janë dërguar në shtëpi nga rreth 200 që ishin planifikuar.

Në artikull parashtrohen llogaritë e bëra për kostot e ekstradimit, por jo vetëm. Shkrimi thotë se qeveria shqiptare ka marrë fonde nga Londra për të investuar në burgje, por nuk i është përgjigjur marrëveshjes për të tërhequr të dënuarit e saj. Më poshtë shkrimi i plotë.

Skandali i skemës së dëbimit, ku vetëm 8 kriminelë shqiptarë janë dërguar në shtëpi me një kosto prej 530 mijë £ secilin ndërsa përdhunuesit në grup janë ende këtu

Ibrahim Bezati e nënshtroi viktimën e tij në atë që gjykatësi që e burgosi për 17 vjet e konsideroi “makthin më të keq të çdo gruaje”. 23-vjeçarja u rrëmbye një natë nga qendra e qytetit Bedford, u burgos në një banesë aty pranë, u detyrua të merrte kokainë dhe më pas u përdhunua nga Bezati dhe dy shqiptarë të tjerë.

Pasi u mbajt për 3 orë dhe kaloi në “modalitetin e mbijetesës”, ajo arriti të arratiset dhe të ndihmohet nga një qytetar që kontaktoi policinë dhe familjen e saj. “Kam nevojë për mamin”, – tha ajo me keqardhje kur një mik e takoi në komisariat.

Por kjo nuk është vetëm historia për atë që i ndodhi viktimës, por për atë që nuk ndodhi pasi Bezati u paraqit në bankën e të akuzuarve në Luton Crown Court në korrik 2022.
Vitin e kaluar, qeveria e atëhershme konservatore nënshkroi një marrëveshje “novatore” për të dërguar në shtëpi qindra nga kriminelët më të rrezikshëm shqiptarë të dënuar në këmbim të mbështetjes së Mbretërisë së Bashkuar për të ndihmuar në “modernizimin” e sistemit të burgjeve në vendin ballkanik, ku ata do të përfundonin dënimin e tyre të plotë. Tirana mori 4.3 milionë paund për të investuar në rinovimin e burgjeve.

Ibrahim Bezati, në fund të të 30-tave, u mësua se ishte listuar për t’u larguar në bazë të “marrëveshjes së shumëpërfolur për transferimin e të burgosurve”, e cila hyri në fuqi në maj 2023.

Dy vjet më vonë, ai është ende këtu, gjë që nuk është për t’u habitur në këto rrethana, sepse vetëm 8 nga 200 shqiptarët (përfshirë vrasës, grabitqarë seksualë dhe tregtarë droge) për të cilët na u tha se do të deportoheshin, janë kthyer në vendlindjen e tyre.

Vetëm 8, pavarësisht nga më shumë se 4 milionë paund që janë shpenzuar për përmirësimin e sistemit lokal të burgjeve të dhëna me mirësjellje nga taksapaguesit britanikë. Matematika nuk është e vështirë për t’u realizuar: 4.3 milionë £ pjesëtuar me 8 janë të barabarta me 537 500 £. Kaq ka kushtuar, me fjalë të thjeshta, transferimi i secilit prej “8 shqiptarëve” në Ballkan.

Në një kohë kur Britania po lufton për të mbrojtur veten, pagesat e karburantit dimëror për pensionistët po shkurtohen dhe ka një debat mbi reformat e mirëqenies, shumë do t’i shohin shpenzimet për “marrëveshjen e transferimit të të burgosurve” shqiptarë veçanërisht të rëndë.

“Tatimpaguesit do të jenë apopletikë ndaj shumës së habitshme të parave të dorëzuara në Shqipëri me pak kthim”, – thotë William Yarwood, nga Aleanca e Tatimpaguesve. “Është mjaft indinjuese që Britanisë i duhet të korruptojë në mënyrë efektive një komb të huaj për të rimarrë qytetarët e tij kriminelë, megjithatë është e qartë se ata po marrin sterlinat, por jo nënshtetasit”.

Vendimi për t’u dhënë “ryshfet” autoriteteve në Tiranë u mor nga konservatorët, por laburistët kanë qenë në pushtet për 9 muaj, kështu që asnjë parti nuk del me shumë merita nga kjo histori.

Debakli ndoshta mishëron sistemin tonë kronik jofunksional të dëbimit (çdo i burgosur i huaj i dënuar me një dënim prej më shumë se 12 muajsh duhet të dërgohet automatikisht në shtëpi), tashmë i penguar nga legjislacioni për të drejtat e njeriut dhe i shfrytëzuar pamëshirshëm nga avokatët që gjejnë hapësira dhe që bëjnë para nga ndihma ligjore.

Zbulimi i fundit, i konfirmuar nga Ministria e Drejtësisë, thjesht i hedh benzinë këtij zjarri. Aktualisht, janë 1270 shqiptarë të mbajtur në burgje në Angli dhe Uells, më shumë se çdo vend tjetër i huaj. Sado ironike që mund të duket nga prapa, nisma e transferimit u zbulua si një mënyrë e përshtatshme financiarisht për të pastruar disa nga shkelësit më të rëndë, ata që janë dënuar më shumë se 4 vjet nga burgjet tona të mbipopulluara.

Kostoja e burgimit në Shqipëri është një pjesë e vogël e atyre në Mbretërinë e Bashkuar. 32£ për çdo të burgosur në ditë (që arrin në gati 12 000 £ në vit) kundrejt 102£ për çdo të burgosur në ditë në Angli dhe Uells (që arrin në afro 40 000 £ në vit). Ministrisë së Drejtësisë do t’i kushtonte rreth 130 000 £ për të mbajtur Ibrahim Bezatin pas hekurave në Shqipëri në vend të 500 000 £, duke mos llogaritur inflacionin.

Shumica e të burgosurve lirohen pasi kanë kryer dy të tretat e dënimit të tyre, 11 vjet në rastin e Bezatit. Marrëveshja do të kishte kuptim financiar nëse më shumë shqiptarë që përballen me burgim të gjatë do të ktheheshin siç ishte premtuar apo milionat nuk do i ishin dorëzuar Tiranës, një shembull nëse ka pasur ndonjëherë pragmatizëm nga realpolitika.

Paratë janë paguar për një flotë prej 15 makinash elektrike dhe 22 mikrobusë, trajnimin e gardianëve të burgjeve, sigurinë shtesë dhe përmirësimin e kushteve në burgje.
Megjithatë, për momentin, vetëm një vend duket se ka përfituar nga marrëveshja dhe ai nuk është Britania. Ashtu si Ibrahim Bezati, një tjetër shqiptar, Klodjan Samurri, thuhet se duhet të ishte në një fluturim për jashtë Britanisë së Madhe, por si Bezati, edhe ai besohet se është ende në Mbretërinë e Bashkuar.

Ai u burgos për 7 vjet në vitin 2022 për përdhunimin e një gruaje që po shijonte një natë me miqtë në Londrën Veriore. Ajo dhe miqtë e saj takuan Samurrin në një restorant picash dhe të gjithë u kthyen në banesën e saj.

“Kufijtë u vendosën”, u dëgjua në gjykatë dhe u bë e qartë se burrat nuk mund të “qëndronin natën”. Viktima shkoi në shtrat, vendosi një maskë për sytë dhe shkoi të flinte. Ajo u zgjua dhe gjeti Samurrin duke bërë seks me të.

Një grabitqar i tretë shqiptar, Koci Selamaj, ishte gjithashtu në listën e dëbimeve, sipas raportimeve në kohën kur u shpall skema. Është e paqartë nëse ai është një nga 8 ata që janë kthyer mbrapsht. Familja e Sabina Nessa, 28 vjeç, mësuese e shkollës fillore që ai vrau, nuk deshën të flasin për këtë çështje kur u kontaktuan. Selamaj e sulmoi Sabinën nga mbrapa në një park në Londrën Juglindore në vitin 2021, duke e goditur në kokë me një trekëndësh trafiku metalik përpara se ta mbyste dhe t’i hiqte disa nga rrobat.

Ai u burgos për një minimum prej 36 vitesh. Më pas iu shtuan edhe 4 vjet e gjysmë të tjera për plagosjen me thikë të një oficeri burgu me një copë porcelani nga tualeti që e theu në qeli. Do të kushtonte më shumë se 1.3 milion £ për ta mbajtur atë të burgosur në Broadmoor për 34 vjet të tjera, nëse ai është ende këtu, por vetëm 400,000 £ nëse ai do të vuajë dënimin në Ballkan.

Dallimi thekson qartë se sa i kushtueshëm ka qenë dështimi për të dëbuar më shumë vrasës, gangsterë dhe përdhunues shqiptarë. “Pak mollë të këqija”, thotë kryeministri i Shqipërisë Edi Rama, nuk duhet të përcaktojnë vendin e tij dhe kjo nuk do të thotë se shumica dërrmuese e shqiptarëve janë kriminelë.

Megjithatë, ato “mollë të këqija” tani kontrollojnë pjesën më të madhe të tregjeve të kokainës dhe marihuanës në Mbretërinë e Bashkuar të nxitur nga dhuna ekstreme, shfrytëzimi dhe trafikimi i qenieve njerëzore. Shumë shqiptarë që mbërrijnë në Mbretërinë e Bashkuar nxiten nga reklamat që ofrojnë kalim përmes Kanalit dhe më pas përfundojnë duke u vënë në punë në fermat e kanabisit ose të detyruar të prostituojnë.

“Balkan Insight”, faqja e internetit e Rrjetit Ballkanik të Gazetarisë Hulumtuese, ka theksuar përhapjen e reklamave të tilla në llogaritë anonime të TikTok. “Shko në Angli. 4000 £. Me varkë. Çdo ditë”, – është një shembull i llojit të fletushkave që vërshojnë mediat sociale, zbuloi Balkan Insight. Një tjetër “klientë” potencial informon: “Nisjet çdo ditë. Mund të marrim edhe familje. Ju vini sot dhe ikni nesër. Ne jemi të parët dhe më të mirët [për varkat]”.

Megjithatë, me gjithë përhapjen e grupeve shqiptare të krimit të organizuar, Ministria e Drejtësisë (MD) nuk ishte në gjendje të na tregonte pse kaq pak shqiptarë janë dëbuar sipas marrëveshjes së transferimit të të burgosurve në dy vitet e fundit. Departamenti tani po “shqyrton operacionin” për të parë nëse më shumë nga shkelësit më të këqij mund të dërgohen në shtëpi.

Burokracitë për shkak të vonesave administrative në Shqipëri thuhet se kanë penguar procesin, gjë që me sa duket po irriton zyrtarët në Whitehall. Duke qenë se Tirana ka marrë më shumë se 4 milionë funte, është një situatë e papranueshme, nëse është e vërtetë. Sido që të jetë, Ministria e Drejtësisë theksoi se pagesa për financimin e përmirësimeve në shërbimin e burgjeve shqiptare nuk ishte bërë në përputhje me kërkesat e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ), por ishte thjesht një kusht i marrëveshjes së negociuar në atë kohë.

Vështirë të shihet se si, në rrethanat, kushtet mund të kenë qenë më pak të favorshme për Britaninë. “Marrëveshjet e transferimit të të burgosurve janë vetëm një mënyrë në të cilën ne nxjerrim kriminelët e huaj nga burgjet tona”, – theksoi një zëdhënës i qeverisë. Një tjetër është përmes asaj që njihet si skema e largimit të hershëm (ERS) për shkelësit e shtetasve të huaj (FNOs), për këdo që nuk është shtetas britanik dhe është dënuar me burg për ndonjë vepër penale.

“Që nga marrja e detyrës, kjo qeveri ka deportuar 2 925 shkelës të huaj, një rritje prej 21% me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar”, – shtoi zëdhënësi. Prej tyre, 1610 ishin shqiptarë, ka mësuar Daily Mail. Statistikat nuk tregojnë historinë e plotë.

Së pari, ata u liruan deri në 18 muaj përpara datës së lirimit të tyre dhe nuk iu nënshtruan burgimit të mëtejshëm pas dëbimit, që do të thotë se ata mund të kishin vuajtur më pak kohë se sesa do të kishte bërë një i burgosur britanik për të njëjtën vepër. Si rezultat, argumentojnë kritikët, në radhë të parë zvogëlohet pengesa për të kryer krime.

Së dyti ata kishin të drejtë për një grant risistemimi prej 1500 £, i administruar nga Home Office, i cili paguhej me para në dorë dhe ngarkohej në një kartë. Anëtarët e familjes, bashkëshorti ose partneri ose fëmija nën 18 vjeç gjithashtu mund të kishin aplikuar për të njëjtin grant dhe fluturimet e tyre ishin paguar gjithashtu për ta.

Kishte edhe një përfitim më shumë. Një shtesë prej 500 £ u ishte paguar personave të cenueshëm, përfshirë ata me probleme të shëndetit mendor, të gjykuar rast pas rasti.
Sa kushtoi e gjitha? Informacioni nuk publikohet – sigurisht që nuk është – dhe mund të merret vetëm përmes një kërkese për Lirinë e Informacionit. Por qeveria këmbëngul se skema është me kosto efektive duke siguruar që shtetasit e huaj të largohen menjëherë nga Mbretëria e Bashkuar duke shmangur ndalimin e zgjatur ose apelimet e gjata ligjore. Pensionistët që përballen me shkurtime në pagesat e tyre të karburantit dimëror mund të mos pajtohen.

Së treti, megjithëse grantet ishin të kushtëzuara që ata të pranonin të mos ktheheshin më në Britani, ka shembuj të panumërt që tregojnë se ata e bënë këtë. Ardit Binaj, për shembull, u lirua 6 muaj pas një dënimi me 2 vjet e gjysmë burg në vitin 2016 dhe u dëbua.

Brenda disa muajsh ai kishte hyrë sërish në vend. Në vitin 2023, ai fitoi apelin për të qëndruar, duke përmendur të drejtën e tij për jetë familjare sipas nenit 8 të KEDNJ. Në atë kohë, Binaj, 32 vjeç, kishte një djalë me të dashurën e tij lituaneze.

Të tjerë “të kthyer” u intervistuan së fundmi nga BBC pasi kishin ndërprerë fluturimet e dëbimit në aeroportin e Tiranës. “Nuk është problem për mua”, – tha një i ri shqiptar. “Unë do të kthehem kur të dua.”

Pagimi i kriminelëve shqiptarë për t’u kthyer, nga njëra anë, dhe pagesa e qeverisë shqiptare për (mos) kthimin e tyre. Nuk mund të jenë të paktë ata që mendojnë se taksapaguesit janë duke u tallur.