Koloneli amerikan: Loja e Belinda Ballukut me portin e ri cenon sigurinë

Nga Wes Martin

Gjatë mandatit të tij të dytë, Presidenti Donald Trump përqendrohet në sigurinë amerikane dhe në kundërvënien ndaj ndikimit global të Kinës.

Në qendër të kësaj agjende është Kanali i Panamasë, të cilin presidenti amerikan është zotuar ta “marrë sërish” nga Panamaja, duke përmendur pronësinë kineze të disa operacioneve portuale si provë se Kina po e kontrollon tanimë kanalin.

Në një hap të rëndësishëm, gjiganti amerikan i menaxhimit të aseteve BlackRock ka rënë dakord të blejë dy porte në të dyja anët e Kanalit të Panamasë nga një kompani me bazë në Hong Kong, CK Hutchison Holdings

Megjithatë, problemi i menaxhimit të porteve—i shënuar nga ndërhyrjet kineze dhe kontrabanda nga interesa të Amerikës Latine—shtrihet përtej Panamasë dhe prek edhe Evropën. Për të marrë kontrollin e sigurisë së vet dhe për t’u rreshtuar me presidentin Trump, Evropa ka urgjencë që të vendosë kontroll të plotë mbi portet e saj.

CK Hutchison Holdings në Evropë dhe shqetësimet e sigurisë

Kjo kompani kineze ka një prezencë të gjerë në Evropë, duke zotëruar porte në Spanjë, Gjermani, Belgjikë, Poloni, Suedi, Holandë dhe Mbretërinë e Bashkuar. Ndërsa interesimi i Kinës për “dyert hyrëse” të Europës ka shkaktuar shqetësime në Parlamentin Europian, situata mbetet e vështirë për t’u kontrolluar.

Portet europiane nuk janë vetëm pjesë e infrastrukturës kritike, por gjithashtu përbëjnë një rrezik të drejtpërdrejtë për sigurinë. Gjatë dekadës së fundit, është rritur ndjeshëm përdorimi i konteinerëve për trafikun e drogës nga Amerika Latine drejt Evropës.

Europol është vazhdimisht në përballje me organizata kriminale që kontrabandojnë sasi të mëdha kokaine përmes porteve si Hamburg (Gjermani), Antwerp (Belgjikë) dhe Rotterdam (Holandë). Vetëm vitin e kaluar, Europol sekuestroi 35 ton kokainë në këto porte, me origjinë nga Ekuadori, dhe të nisura nga Kolumbia, Ekuadori, Surinami, Guajana dhe Paraguaji.

Trafiku i drogës, korrupsioni dhe Ballkani në shënjestër

Trafikimi i drogës shpesh shoqërohet me korrupsion të zyrtarëve dhe stafit që punojnë në porte, si dhe në nivele më të larta qeveritare.

Përveç Evropës Perëndimore, edhe Ballkani është nën kërcënim. Një rast interesant paraqitet me projektin shumë-miliardësh të Portit të Durrësit në Shqipëri.

Fillimisht, kontrata me kompaninë EMS Shipping Trading GMBH nga Gjermania kishte si synim menaxhimin e një terminali në port, duke e kthyer atë në një qendër kyçe ekonomike për Shqipërinë. Por qeveria shqiptare e anuloi njëanshëm marrëveshjen, për t’i hapur rrugën një projekti të ri turistik.

Pas kësaj, EMS e çoi çështjen në një gjykatë në SHBA, por në korrik 2024, ajo e tërhoqi papritur padinë dhe ia shiti koncesionin për 13 milionë euro kompanisë kroate “Schaphad d.o.o.”.

Ndërkohë që transaksioni dukej i zakonshëm, një hetim i mëtejshëm mbi kompaninë kroate zbuloi lidhje të dyshimta me figura me biznese të kontestuara në Ekuador dhe Kolumbi, sipas ish-ministrit shqiptar të Drejtësisë, Gazment Bardhi.

Akuzat politike dhe skema e Porto Romanos

Në një seri postimesh në rrjetin X, Bardhi theksoi kontrastin e fortë mes SHBA-së që rimerr kontrollin e porteve strategjike dhe Shqipërisë që përfshihet në afera korruptive. Sipas tij, Schaphad d.o.o. është një entitet ndërmjetësues që maskon interesat kroate dhe shqiptare, me synimin për të marrë kontrollin e plotë të portit të ri që do ndërtohet në Porto Romano.

Përfshirja e kësaj kompanie ndodhi pas udhëzimit të Ministres së Infrastrukturës, Belinda Balluku, që i kërkoi ish-drejtorit të Portit të Durrësit, Pirro Vengu, të kontaktonte kompaninë MAERSK, një gjigant ndërkombëtar në transportin detar.

Sipas opozitës shqiptare, përmes mbështetjes së menaxherëve rajonalë të MAERSK dhe me Schaphad si kompani fasadë, një oligark shqiptar po përpiqet të sigurojë të drejtat ekskluzive të operimit për 45 vitet e ardhshme në Porto Romano. Megjithëse tenderi nuk është shpallur ende zyrtarisht, dyshohet se është një proces i manipuluar dhe i paracaktuar.

Rreziku nga Ekuadori dhe Kolumbia

Përveç korrupsionit të nivelit të lartë dhe mungesës së kontrolleve serioze të sigurisë, lidhjet e pronarëve të Schaphad me Ekuadorin dhe Kolumbinë shtojnë më tej dyshimet. Ish-ministri Bardhi paralajmëron se këto vende—të njohura për trafikun e drogës drejt Evropës—mund të përdoren gjithnjë e më shumë si rrugë të reja për trafikimin e drogës drejt Shqipërisë, duke kërcënuar kështu sigurinë e gjithë Ballkanit.

Përfundimi: Bashkimi Evropian dhe SHBA duhet të veprojnë

Për të siguruar që Europa të mbetet një rajon sovran dhe i sigurt, pa ndërhyrje të jashtme, vendet evropiane duhet të prioritizojnë transparencën dhe përgjegjshmërinë në operacionet portuale.

Shtetet e Bashkuara, nën drejtimin e Presidentit Trump dhe fokusin e tij të ri mbi infrastrukturën strategjike, kanë vendosur një shembull të qartë duke shtyrë për më shumë kontroll dhe mbikëqyrje të porteve.

Për Evropën, dhe veçanërisht për Ballkanin, rreshtimi me këtë vizion nuk është thjesht një çështje ekonomike, por një çështje e sigurisë kombëtare dhe rajonale. Kërcënimet nga trafiku i drogës, krimi i organizuar dhe ndërhyrjet e huaja do të përshkallëzohen në mungesë të veprimit të menjëhershëm dhe vendimtar.

Ballkani është një rajon strategjik evropian që mund të përfitojë shumë nga integrimi europian dhe investimet amerikane—gjëra të pamundura nëse vendet e rajonit nuk rreshtohen me agjendën e Presidentit Trump.

Kolonel Wes Martin, kolonel në pension i Ushtrisë Amerikane, ka shërbyer në pozicione të sigurisë në mbarë botën dhe ka një MBA në Politikë dhe Biznes Ndërkombëtar./ Newsmax