Shefi i grupit Wagner, Yevgeny Prigozhin u detyrua të mërgojë ndërsa kompania e tij e mercenarëve po shpërbëhet, por me sa duket ai ka shumë para për të rikthyer. Komandanti i pamëshirshëm i luftës – i cili udhëhoqi një rebelim të armatosur kundër Vladimir Putin gjatë fundjavës – vlerësohet të jetë një miliarder që nuk i mungon një jaht i madh dhe një aeroplan privat.
Zyrtarët britanikë pranojnë se financat e grupit Wagner janë “të errëta dhe të paqarta”, por thonë se Prigozhin dihet se i fiton paratë e tij nga kontratat e dyshimta me qeverinë dhe burimet natyrore. Kuptohet se Wagner Group plaçkit diamante, arin, naftën dhe gazin nga vendet në të cilat operojnë si dhe paguhet drejtpërdrejt nga regjimet thuajse diktatoriale. Kjo e ka fryrë pasurinë e Prigozhin në nivele të jashtëzakonshme.
Disa vlerësime e vendosin pasurinë e tij personale deri në 2 miliardë paundë. Putin njoftoi se vetëm në vitin e kaluar Prigozhin dhe Wagner Group kishin grumbulluar kontrata në vlerë prej 1.6 miliardë paundësh nga shteti rus. Një bastisje në selinë e grupit Wagner në Shën Petersburg zbuloi 38 milionë £ para në dollarë amerikanë dhe valuta të tjera të huaja, së bashku me një sasi të vogël shufrash ari dhe pasaportash false të komandantit të luftës.
Prigozhin – i cili është gjithashtu në listën e më të kërkuarve të FBI-së – duket se nuk është asgjë më pak se “një mbret gangster”. Ai akuzohet se duart e tij janë futur në kompani dhe korrupsion në të gjithë Rusinë. Gjithçka, nga kateringu tek ndërtimi dhe deri te nafta dhe gazi janë në portofolin e Prigozhin. Madje ai akuzohet për drejtimin e “fermave të trolleve” famëkeqe që përhapin propagandë në Perëndim.
Po ashtu mbikëqyrja e operacioneve të Wagner Group në mbarë botën, një kompani e akuzuar për goditjen e të burgosurve me vare, përdhunim, vrasje masive dhe vrasjen e fëmijëve. Falë grumbullimit të parave dhe rrëmujës në korridoret e pushtetit të Kremlinit, familja e tij kuptohet se ka akses në një pasuri të madhe personale. Ajo thuhet se ka një pasuri me vlerë 7.5 milionë funte, një jaht prej 4.5 milionë funtesh të quajtur “St Vitamin” dhe një aeroplan privat Hawker 800 prej 3 milionë funtesh.
Ai madje mburret me dashurinë për makinat, duke zotëruar një Lincoln Continental të çmuar të vitit 1975. Prigozhin u shpall “Personi i Vitit” i Projektit të Raportimit të Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit në 2022. “Prigozhin është një ushtar i korrupsionit. Ai lufton dhe vret për të instaluar korrupsionin. Wagner nuk është gjë tjetër veçse një grup i krimit të organizuar i sanksionuar nga qeveria ruse” – tha raportuesi i OCCRP Drew Sullivan.
Komandanti i luftës është urdhëruar të jetojë ditët e tij në shtetin fqinj kukull të Rusisë, Bjellorusi. Ai raportohet të jetë aktualisht duke qëndruar në një hotel me 3 yje me një buxhet prej 50 funte për natë në kryeqytetin Minsk. Grupi i tij mercenar duket se po shpërbëhet, me Rusinë që i urdhëroi të dorëzojnë armët e rënda dhe pajisjet ushtarake sipas marrëveshjes me Kremlinin.
Dhe ndërsa ai fillimisht ishte nën hetim për “tradhti”, FSB gjithashtu duket se ka mbyllur hetimin ndaj Prigozhin. Por me perandorinë e tij të etur për gjak që po shkatërrohet, Prigozhin duhet të ketë shumë për të rikthyer nëse Kremlini e lejon atë ta mbajë atë në vend që t’i konfiskojë asetet e tij. Është gjithashtu e paqartë se çfarë do të ndodhë me familjen e Prigozhin dhe nëse ata do t’i bashkohen atij në Bjellorusi. Prigozhin ka tre fëmijë Polina, Veronika dhe Pavel me gruan e tij Lyubov Valentinovna Prigozhina, e cila drejton një zinxhir dyqanesh çokollate dhe një rrjet banjash luksoze.
Familja dihet se ka shëtitur botën. Lyubov, 53 vjeçe ka fotografi në Paris ndërsa Polina, 30 vjeçe, duke marrë pjesë në garat e kalërimit në të gjithë Evropën. Polina, Pavel dhe Lyubov janë sanksionuar të gjithë nga Britania e Madhe për përfshirjen e babait të tyre në luftën e ndyrë të Putinit në Ukrainë. Veronika, e cila këtë vit mbushi 18 vjeç, është i vetmi anëtar i familjes së tij të ngushtë që nuk u nënshtrohet ende sanksioneve britanike.
Familja raportohet se luan “role të ndryshme” brenda bizneseve të ndryshme të Prigozhin, raporton FT. Nëna e Prigozhin, Violetta hapi galerinë e saj të artit në Shën Petersburg në 2017. Por ajo këmbëngul se nuk ka lidhje ekonomike me djalin e saj – dhe madje fitoi në një apel kundër sanksioneve të vendosura nga BE.
“Financat e Wagner janë të errëta dhe mekanizmat e përdorur për të financuar aktivitetet e grupit janë të errëta. Sidoqoftë, raportet sugjerojnë se Prigozhin ka qenë në gjendje të përdorë rrjedha të ndryshme të të ardhurave, duke përfshirë pagesat direkte nga shtetet pritëse; aksesin në burimet natyrore ku grupi është vendosur; dhe kontratat e fryra të qeverisë ruse të dhëna për bizneset e tjera të Prigozhin” – thotë ministria e jashtme britanike.
Ngritja e Prigozhin në pushtet në mesin e elitës së Moskës e bëri atë të shndërrohej nga një kriminel i vogël në një nga njerëzit më të fuqishëm të vendit, mjaft i fortë për të sfiduar Vladin, siç e pa e gjithë bota të shtunën. Ai njihej dikur si “kuzhinieri i Putinit” pasi drejtonte një perandori restorantesh dhe hotelerie që furnizonte institucionet zyrtare të Kremlinit ndonjëherë edhe duke bërë vetë kamerierin për liderët botërorë. Sipërmarrja e tij e parë e biznesit ishte si shitës hot dog-ësh gjatë rënies së Bashkimit Sovjetik.
Që të dy nga Shën Petersburgu, ai u njoh me burokratin e atëhershëm vendas, Vladimir Putin ndërsa zgjeronte marrëdhëniet e tij të biznesit me një kazino. Duke u mbështetur në ngritjen e vetë Putinit në pushtet – Prigozhin e vendosi veten si një nga miqtë kryesorë të Vladit dhe më pas mori kontrata të majme nga shteti rus. Ai mbushi xhepat e tij për një dekadë e gjysmë përpara se të krijonte kompaninë mercenare Wagner Group në 2014 – gjë që pa fuqinë e saj në rritje të vërtetë.
Prigozhin zgjeroi grupin mercenar në mbarë botën, duke shitur shërbimet e tij – ndonjëherë duke u paguar në kontaktet për miniera ari dhe diamanti, si dhe burime të tilla si nafta dhe gazi. Kompania u zgjerua me shpejtësi në Afrikë – duke shfrytëzuar situatat e brishta politike. Duke u bërë më i pasur dhe më i fuqishëm, Prigozhin mohoi çdo përfshirje me Grupin Wagner deri në shpërthimin e luftës në Ukrainë.
Putin u mbështet tek mercenari për ta ndihmuar në “operacionin special ushtarak”. Dhe së shpejti Prigozhin ishte më se i lumtur që ishte në qendër të vëmendjes, duke pozuar së bashku me njerëzit e tij luftarakë dhe duke shpërthyer me inat në kanalin e tij në Telegram gjithnjë e më popullor. Duke u rritur në famë dhe duke vazhduar të bëhej më i pasur, ai më pas hyri në një luftë fjalësh me Kremlinin për mungesën e mbështetjes që po merrte – veçanërisht gjatë Betejës së Bakhmutit. Me egon dhe besimin e tij në dukje të fryrë në përmasa epike, zhurma e Prigozhin arriti kulmin kur ai urdhëroi mercenarët e tij të marshonin drejt Moskës.
Duke pushtuar dy qytete dhe duke rrëzuar një helikopter gjatë rrugës, forcat e tij shkuan vetëm 120 milje larg kryeqytetit dhe Rusia u ndodh për disa orësh në kolaps total. Por më pas aq befas sa filloi rebelimi, Prigozhin njoftoi se kishte nënshkruar një marrëveshje me Kremlinin. Njerëzit e tij u tërhoqën – dhe ai me sa duket pranoi të jetonte ditët e tij në “mërgim” në Bjellorusi. Episodi i çuditshëm në dukje ka konfirmuar të çarat brenda themeleve të regjimit rus. Dhe tani ka më shumë pyetje sesa përgjigje për atë që do të ndodhë më pas si për Vladin ashtu edhe për Prigozhin. Putin sot u tha trupave të tij se ata ndaluan një “luftë civile” teksa ai mbahet pas pushtetit.
Despoti 70-vjeçar iu drejtua një turme të zgjedhur me kujdes të gjeneralëve dhe ushtarëve të tij në sheshin e mbyllur të Katedrales së Kremlinit në Moskë. Ai këmbënguli se mercenarët rebelë “kurrë nuk patën mbështetjen” e popullit – pavarësisht fotove që tregonin trupat e Wagnerit duke u takuar nga turma brohoritëse në Rostov.
“Ju keni ndalur një luftë civile” – u tha Putin. Me pamje të lodhur ai u rrethua nga ushtarë ndërsa fliste nga prapa një podiumi në kompleksin shumë të sigurt të Kremlinit në zemër të Moskës. Ai iu drejtua 2500 anëtarëve të ushtrisë, forcave të sigurisë dhe gardës kombëtare – duke u dhënë leksione se si e shpëtuan Rusinë. Vlad këmbënguli gjithashtu se rebelimi nuk ndikoi në “luftën heroike” të ushtrisë së tij në Ukrainë. Toni i ashpër i Putinit që akuzon për tentativa për grusht shteti duke akuzuar rebelët se donin që Rusia “të mbytej në gjak” nuk përputhet me dënimin për liderët e tij.
Ai duket se po përpiqet dëshpërimisht të rimarrë imazhin e tij të njeriut të fortë – i cili është tronditur nga rebelimi. Prigozhin dhe Putin thuhet se kanë arritur një “marrëveshje” për t’i dhënë fund rebelimit. Kushtet e marrëveshjes nuk janë ende plotësisht të qarta, por duket se po shihet rivendosja e Prigozhin dhe Grupit Wagner në Bjellorusi. Forcat Wagner megjithatë duket se janë ende duke rekrutuar luftëtarë të rinj. Prigozhin dhe njerëzit e tij janë dënuar me fjalët më të forta të mundshme nga Kremlini – duke u cilësuar si tradhtarë – por në këtë fazë, duket se Rusia thjesht po i lë të shkojnë.
Prigozhin këmbëngul se nëse ai do të ishte në krye të pushtimit të Ukrainës, gjithçka do të kishte përfunduar brenda “një dite” – në vend që të zvarritej për 17 muaj. Mesazhi i tij audio 11-minutësh – i cili u pa si provë e jetës pasi ai fillimisht u zhduk për gati dy ditë – gjithashtu e pa atë përsëri në përpjekje për të justifikuar rebelimin. Ai këmbënguli se nuk po përpiqej të përmbyste qeverinë, por përkundrazi donte të siguronte mbijetesën e Grupit Wagner. Putin në një fjalim video të regjistruar paraprakisht vetëm disa orë pas deklaratave të Prigozhin e panë atë të zotohej se do t’i çonte rebelët Wagner para “drejtësisë”.
E megjithatë sot FSB ka konfirmuar se ka hequr dorë nga akuzat për tradhti ndaj Prigozhin. Rebelimi ka hedhur dritë mbi brishtësinë e Putinit – me sfidën më të madhe ndaj sundimit të tij në 20 vjet dhe ndoshta krizën më të madhe të Rusisë që nga rënia e Bashkimit Sovjetik. Qeveritë perëndimore kanë shmangur analizat e thella, por të gjithë duket se janë dakord se rebelimi ka treguar dobësinë e regjimit të Vladit.
“Putini po shkatërron vendin e tij”, – tha Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock. Ekspertët dhe analistët kanë thënë se Putini duket të jetë më i dobët se kurrë dhe grushti i shtetit mund të jetë vetëm fillimi i sfidave për lidershipin e tij – veçanërisht ndërsa lufta në Ukrainë po vazhdon. Kremlini megjithatë u kundërpërgjigj dhe hodhi poshtë opinionet e “pseudo-specialistëve” ndërsa ata u përpoqën të pretendonin se Putin ishte ende në kontroll të situatës. ©The Sun, Përshtati në shqip LAPSI.al
