Të gjithë kanë dëgjuar se ngrënia e karotave mund të ndihmojë në përmirësimin e shikimit, ose se qumështi i pasur me kalcium është i mirë për dhëmbët dhe kockat tuaja. Por çfarë duhet për trurin?
“Nga këndvështrimi i një neuroshkencëtari, ushqimi është me të vërtetë thelbësisht i rëndësishëm për shëndetin e trurit, sepse truri ynë funksionon fjalë për fjalë me lëndë ushqyese”, thotë Lisa Mosconi, autore e “Ushqimi i trurit: Shkenca befasuese e të ngrënit për fuqinë njohëse”.
Truri ka nevojë për lëndë ushqyese të ndryshme ndërsa plaket dhe fëmijëria e hershme është një kohë veçanërisht kritike për rritjen, zhvillimin dhe shëndetin e trurit.
Në vitet e para të jetës, truri me të vërtetë krijon neurone me shpejtësinë e dritës. Truri i një foshnje ka më shumë neurone, më shumë qeliza truri, sesa ka yje në Rrugën e Qumështit.
Në përgjithësi, shkencëtarët kanë gjetur rreth 45 lëndë ushqyese që janë kyçe për shëndetin e trurit, duke përfshirë përbërës të tillë si proteina, zinku, hekuri, kolina, folati, jodi, vitamina A, vitamina D, vitamina B6, vitamina B12 dhe acidet yndyrore omega-3.
Truku është të synoni ushqimet që janë të pasura me këto lëndë. Përveç ushqimeve të listuara më poshtë, merrni parasysh të shtoni në meny tërshërë, arra, agrume, fasule dhe perime me ngjyra të ndryshme.
“Të fillosh herët është çelësi”, thotë Claire McCarthy, një pediatre në Spitalin e Fëmijëve në Boston dhe asistent profesore e pediatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit. “Nëse gjithçka që një fëmijë ka ngrënë ndonjëherë janë ushqime të shëndetshme, ai ka shumë më pak gjasa të grindet me prindërit për t’i ngrënë ato.”
USHQIMI: Manaferrat dhe borronicat
PSE KA RËNDËSI: Edhe manaferrat e lira dhe të zakonshme si manaferrat dhe boronicat janë të mbushura me vitaminë C, dhe megjithëse shumica e njerëzve e lidhin atë lëndë ushqyese me sistemin imunitar, truri gjithashtu ka nevojë për të. Vitamina C është një antioksidant, thotë Mosconi, që do të thotë se luan një rol vendimtar në neutralizimin e radikaleve të lira natyrale që shkaktojnë dëme në ADN dhe qelizat tona.
“Është gjithashtu i rëndësishëm për formimin e neurotransmetuesve, që përdoren për sinjalizimin në sistemin nervor”, thotë Mosconi. Pa marrë mjaftueshëm vitaminë C, integriteti i shumë indeve të trupit, përfshirë trurin, fillon të dobësohet.
Mjedrat, qershitë e errëta, manat dhe manaferrat janë superyje të tjerë në këtë kategori.
USHQIMI: Kumbulla
PSE KA RËNDËSI: Ky frut, qoftë i freskët apo i tharë (i quajtur kumbulla e thatë) është një burim i shkëlqyer i triptofanit, një aminoacid thelbësor i lidhur me një neurotransmetues të quajtur serotonin, i cili mund të ndihmojë në rregullimin e humorit. Mbajtja e trurit të fëmijës suaj të furnizuar me triptofan do t’i ndihmojë gjithashtu ata të flenë natën, kur truri ynë pushon dhe riparohet. Farat Chia dhe kakaoja e papërpunuar – përbërësi i çokollatës së zezë – përmbajnë gjithashtu triptofan.
USHQIMI: Peshku
PSE KA RËNDËSI: Më shumë se gjysma e trurit tonë përbëhet nga yndyra, që do të thotë se lipidet do të luajnë një rol në shëndetin neurologjik. Por lloji i yndyrave që hani ka rëndësi. Për shembull, një lloj yndyre omega-3 e njohur si DHA (acidi docosahexaenoic) është jashtëzakonisht i rëndësishëm për ndërtimin e qelizave nervore. Këto qeliza janë përgjegjëse për rritjen dhe zhvillimin e shëndetshëm të trurit, si dhe për aftësitë e të mësuarit, thotë Mosconi. Për ta marrë atë, “duhet të përqendroheni te peshqit yndyrorë të ujit të ftohtë”. Disa nga peshqit më të pasur me DHA janë salmoni, skumbri, açugat, sardelet dhe harenga, të cilët mbahen mend lehtësisht me akronimin SMASH.
