Rritja më e madhe e rrezikut të vdekjes nga një atak në zemër u gjet në ditët kur kishte një kombinim të nxehtësisë ekstreme dhe niveleve të ngritura të PM2.5.
Rreziku i një ataku fatal në zemër mund të dyfishohet në ditët e valëve të të nxehtit dhe ndotjes së lartë të grimcave. Këtë e demonstron studimi i Shkollës së Shëndetit Publik të Universitetit Sun Yat-sen të Guangzhou në Kinë, i publikuar në revistën referuese të Shoqatës Amerikane të Zemrës, Qarkullimi.
Analiza, e kryer në më shumë se 202,000 vdekje nga sulmi në zemër midis 2015 dhe 2020 në një provincë të vetme kineze, zbuloi se ditët e nxehtësisë ekstreme, të ftohtit ekstrem dhe niveleve të larta të ndotjes së grimcave të imta ishin të lidhura ndjeshëm me rrezikun e vdekjes nga ataku në zemër, veçanërisht. në gratë dhe të rriturit më të vjetër. Rritja më e madhe e rrezikut të vdekjes nga një atak në zemër u gjet në ditët kur kishte një kombinim të nxehtësisë ekstreme dhe niveleve të ngritura të PM2.5.
Valët e të nxehtit janë shoqëruar me një rrezik më të madh të vdekjes nga sulmet në zemër tek femrat sesa tek meshkujt dhe tek të rriturit më të vjetër sesa tek të rinjtë. Të rriturit e moshuar kishin një rrezik më të lartë të sulmit në zemër sesa të rriturit e rinj, edhe gjatë ditëve të të ftohtit ekstrem ose niveleve të larta të PM2.5.
“Rastet e temperaturave ekstreme po bëhen më të shpeshta, më të gjata dhe më intensive dhe efektet e tyre negative shëndetësore kanë shkaktuar shqetësim në rritje.
Një problem tjetër mjedisor global është prania e grimcave të imta në ajër, të cilat mund të ndërveprojnë në mënyrë sinergjike me temperaturat ekstreme dhe të ndikojnë negativisht në shëndetin kardiovaskular”– tha autori i vjetër Yuewei Liu, profesor i asociuar i epidemiologjisë në Shkollën e Shëndetit Publik të Sun Yat-. sen University of Guangzhou në Kinë.
“Megjithatë, mbetet e panjohur nëse dhe si ekspozimi ndaj temperaturave ekstreme dhe ndotjes së pluhurit të imët mund të ndërveprojë për të shkaktuar një rrezik të shtuar të vdekjes nga ataku në zemër”, vazhdoi Liu.
Për të ekzaminuar ndikimin e temperaturave ekstreme me dhe pa nivele të larta të ndotjes së grimcave të imta, studiuesit analizuan 202,678 vdekje nga ataku kardiak ndërmjet viteve 2015 dhe 2020, të cilat ndodhën në provincën Jiangsu, një rajon që përjeton katër stinë të dallueshme dhe një gamë të gjerë temperaturash dhe nivelesh. ndotje e imët nga pluhuri. Vdekjet përfshinin të rritur të moshuar me një moshë mesatare 77.6 vjeç; 52% ishin mbi 80 vjeç. Ekspozimi ndaj grimcave në ditën e çdo vdekjeje dhe një ditë më parë u përfshi në analizë. Temperaturat ekstreme u matën me indeksin e nxehtësisë për një zonë, i cili kap efektin e kombinuar të nxehtësisë dhe lagështisë.
U vlerësuan si kohëzgjatja ashtu edhe intensiteti i valëve të nxehtësisë dhe të ftohtit.
Nivelet e grimcave konsideroheshin të ngritura në çdo ditë kur niveli mesatar i grimcave të imta ishte mbi 37.5 mikrogramë për metër kub.
“Gjetjet tona tregojnë se ulja e ekspozimit ndaj temperaturave ekstreme dhe ndotjes së grimcave të imta mund të jetë e dobishme në parandalimin e vdekjeve të parakohshme nga sulmet në zemër, veçanërisht për gratë dhe të moshuarit”, tha Liu.
Studiuesit kanë vlerësuar se deri në 2.8% të vdekjeve nga sulmi në zemër mund t’i atribuohen kombinimit të temperaturave ekstreme dhe niveleve të larta të ndotjes së grimcave të imta.
“Strategjitë për të shmangur efektet e dëmshme shëndetësore nga valët e të nxehtit përfshijnë ndjekjen e parashikimeve të motit, qëndrimin në ambiente të mbyllura kur temperaturat janë ekstreme, përdorimin e ventilatorëve dhe kondicionerëve gjatë motit të nxehtë, veshjen e duhur për motin, hidratimi në mënyrë adekuate dhe instalimi i perdeve në dritare për të ulur temperaturat e brendshme,”-tha Liu.
“Përdorimi i një pastruesi ajri në shtëpi, vendosja e një maskë për fytyrën jashtë, qëndrimi larg autostradave të ngarkuara kur ecni dhe zgjedhja e aktiviteteve më pak të vështira në natyrë mund të ndihmojë gjithashtu në uljen e ekspozimit ndaj ndotjes së ajrit në ditët me nivele të larta të grimcave të imta,”-vazhdoi Liu.
“Për të përmirësuar shëndetin publik, është e rëndësishme të merret parasysh ndotja e grimcave të imta kur jepni paralajmërime për temperaturat ekstreme për publikun,” tha Liu.
Sipas të dhënave referuar Institutit të Statistikave, për vitin 2022, në Shqipëri gjatë vitit 2022 u shënuan 23.998 vdekje, çka tregon një rënie prej 21,3 % krahasuar me vitin e kaluar. Sa i përket gjinisë, vendin e parë jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë botën, e zënë burrat me 53,8 % dhe 46,2% gratë.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë numri i vdekjeve nga zemra është 17.9 milion në vit, ndërsa pritet që deri në vitin 2030 ky numër të rritet e të shkojë në 22.2 milionë vdekje në vit.
“Sëmundjet kardiovaskulare sot njihen si pandemi e heshtur. Duke ju referuar të dhënave të OBSH, Shqipëria është renditur ndër vendet me rrezik të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare dhe pikërisht llogaritet që ne kemi 150-300 sëmundje kardiovaskulare për 100 mijë banorë, dhe kjo është karakteristikë për vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme”, thonë mjekët kardiologë.
Rritja e sëmundjeve kardiovaskulare në vendin tonë nisi të vihej re që në periudhën e pandemisë së Covid-19. Faktorët e rrezikut janë shtuar duke u bërë ndikues stili i jetës, obeziteti, stresi, duhanpirja. Shqetësues mbetet edhe fakti i shfaqjes së sëmundjeve të zemrës edhe tek moshat e reja.
Shumica e vdekjeve shkaktohen nga sëmundja e arterieve koronare. Shkaktarët e sëmundjes koronare të zemrës përfshijnë një dietë me kalori të lartë në sheqer dhe yndyrna të ngopura, një mënyrë jetese sedentare, duhanpirje, hipertension dhe diabeti.
Duke marrë parasysh rolin e yndyrave të ngopura në formimin e pllakave aterosklerotike, para së gjithash rekomandohet kufizimi i marrjes së tyre, por shpesh sugjerohet edhe marrja e suplementeve si Omega3.
Roli i suplementeve omega-3 në reduktimin e rrezikut të sëmundjeve të zemrës është debatuar shumë dhe aktualisht është e vështirë të thuhet me siguri se suplementet reduktojnë rrezikun e vdekjes.
Megjithatë, një ekip studiuesish pyetën veten se cili ishte ndikimi i vërtetë i Omega3 në rrezikun e sëmundjeve koronare të zemrës dhe rrezikun e sulmit në zemër.
Për të llogaritur rrezikun e sëmundjes koronare të zemrës, studiuesit përdorën një analizë që përcakton sasinë e depozitave të kalciumit në arterie, të cilat mund të ndihmojnë në vlerësimin e rrezikut të zhvillimit të sëmundjeve të zemrës. Pjesëmarrësit në studim u ndanë në dy grupe: një grup mori Omega3 për 30 muaj, ndërsa grupi tjetër ishte grupi i kontrollit pa suplement. Pas 30 muajsh, studiuesit zbuluan se marrja e omega-3 nuk ndikonte ndjeshëm në rrezikun e sëmundjeve koronare të zemrës, por sasia e aktivitetit fizik ndikonte ndjeshëm. Pra, a janë Omega3 të padobishme? Absolutisht jo, Omega3 janë mikronutrientë thelbësorë për shëndetin tonë dhe duhet të merren me një dietë të larmishme dhe të ekuilibruar, por aktiviteti fizik aerobik luan padyshim një rol themelor në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare.
