Rezultatet e hulumtimit parashikojnë se pothuajse gjysma e popullsisë së botës do të ketë një problem me miopinë deri në vitin 2050. Ka një rritje dramatike të dëmtimit të shikimit, paralajmërojnë ekspertët dhe theksojnë se në gjysmën e rasteve dëmtimi mund të ishte parandaluar.
Ne përgjithësisht e marrim shikimin si të mirëqenë – derisa të lindë një problem. Problemi i miopisë po rritet vazhdimisht dhe një studim parashikon se deri në vitin 2050, 4.758 milionë njerëz do të jenë miopë – pothuajse gjysma (49.8 për qind) e popullsisë së botës.
Një raport i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) parashikon një rritje dramatike të nevojës për kujdesin ndaj syve në të ardhmen e afërt, duke vënë në dukje se të paktën 2.2 miliardë njerëz në mbarë botën kanë dëmtim të shikimit – dhe rreth gjysma e tyre kanë dëmtim të shikimit të parandaluar.
“Disa njerëz mund të mos i kushtojnë vëmendje të mjaftueshme shëndetit të syve të tyre dhe të humbasin ekzaminimet vjetore që luajnë një rol kyç në zbulimin e kushteve të tilla si katarakti, glaukoma dhe degjenerimi makular i lidhur me moshën,” thotë okulisti doktor Jorn Slott Jorgensen.
Jorgensen vëren se pandemia ka luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm në përkeqësimin e problemeve të syve, veçanërisht në rritjen e miopisë.
“Me kalimin në punën në distancë, njerëzit kalojnë shumë më tepër orë para ekraneve, si në punë ashtu edhe në kohën e lirë. Kujdesi për shëndetin e syve nuk është vetëm një çështje rehatie, është një aspekt themelor i mirëqenies sonë të përgjithshme”, thotë ai.
Jorgensen dhe Evelyn Mensah, okuliste dhe kirurge okular, anëtare e këshillit të Kolegjit Mbretëror të Oftalmologëve, përshkruajnë shtatë mënyra se si ne dëmtojmë shikimin tonë pa e kuptuar as atë.
1. Mungojnë ekzaminimet e rregullta
Mjekja Mensah thotë se rekomandohet të bëni një kontroll të syve çdo dy vjet, ose më shpesh nëse rekomandohet nga një optik.
Jorgensen shton: “Dështimi për të kryer ekzaminime të rregullta të syve mund të çojë në gjendje të tilla si glaukoma, retinopatia diabetike dhe degjenerimi makular i syrit, të cilat në fazën fillestare zhvillohen pa simptoma të dukshme, mbeten të pazbuluara në kohë. Zbulimi i hershëm është çelësi për trajtimin efektiv dhe ruajtjen e vizionit.”
Një ekzaminim rutinë i syve mund të zbulojë gjithashtu shenja të hershme të kushteve themelore shëndetësore sistemike, të tilla si diabeti, kolesteroli i lartë dhe presioni i lartë i gjakut.
2. Qëndrimi gjithnjë e më gjatë përpara ekranit
Përdorimi i gjerë i pajisjeve digjitale si laptopët, tabletët dhe telefonat inteligjentë ka bërë që ne të kalojmë gjithnjë e më shumë kohë duke parë një ekran, vëren Jørgensen.
“Kjo çon në tendosje të syve, e karakterizuar nga simptoma si tharja e syve, dhimbje koke dhe turbullim i shikimit”, shpjegon okulisti.
“Në këtë epokë të teknologjisë digjitale, është një ide e mirë të ndiqni rregullin 20–20–20”, thekson Mensah – kjo do të thotë të shikoni diçka 20 këmbë (gjashtë metra) larg për 20 sekonda dhe çdo 20 minuta.
“Gjithashtu, mos harroni të mbyllni sytë kur shikoni ekranin për të parandaluar tharjen e syve tuaj.”
3. Mbajtja e syzeve të diellit pa mbrojtje UV
Jorgensen thotë se nëse syzet e diellit nuk kanë mbrojtje adekuate nga rrezet ultraviolet, ato i ekspozojnë sytë tanë ndaj rrezatimit të dëmshëm ultravjollcë, i cili kontribuon në katarakt dhe degjenerim makular të lidhur me moshën.
Mjeku Mensah thotë se ekspozimi ndaj rrezatimit UV mund të ndikojë edhe në formimin e rritjeve në sipërfaqen e syve, të ashtuquajturat pterygium.
“Jo të gjitha syzet e diellit filtrojnë dritën UV, andaj sigurohuni që ato të etiketohen në përputhje me rrethanat. Asnjëherë mos shikoni direkt diellin pasi kjo mund të shkaktojë djegie në makulë dhe humbje të përhershme të shikimit.”
4. Ushqimi i dobët dhe mungesa e lëndëve ushqyese
Një dietë e shëndetshme dhe e ekuilibruar mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të sëmundjeve kërcënuese për shikimin, veçanërisht degjenerimin makular, dëmtimin e pjesës qendrore të retinës që zakonisht ndodh tek të moshuarit dhe çon në humbjen e shikimit në qendër të fushës vizuale.
Mensah shpjegon se makula – pjesa e retinës që përpunon atë që shohim përpara nesh – përmban pigmente natyrale si luteina dhe zeaxanthin që gjenden në perimet me gjethe jeshile të errët si spinaqi dhe lakra jeshile.
Perimet dhe frutat me ngjyrë jeshile, e sidomos të nuancave më të errëta, duhet të jenë në pjatë për të ruajtur shëndetin e syve.
“Vitamina A, C dhe E janë gjithashtu të dobishme, ndaj hani të paktën pesë porcione fruta dhe perime në ditë”, këshillon Mensah.
“Dhe nëse keni një histori familjare të degjenerimit makular, pyesni mjekun tuaj për marrjen e suplementeve.”
5. Pirja e duhanit
Nëse jeni duhanpirës, lënia e cigares jo vetëm që do të përfitojë shëndetin tuaj të përgjithshëm, por edhe shëndetin e syve, thekson doktoresha Mensah. “Lënia e duhanit është një faktor i modifikueshëm që mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të kushteve të caktuara si degjenerimi makular dhe katarakti”.
6. Mos mbajtja e syzeve të përshkruara
Ekziston një keqkuptim i përhapur se mbajtja e syzeve me recetë përkeqëson shikimin, vëren Mensah. “Kjo absolutisht nuk është e vërtetë”, thekson ajo.
“Arsyeja kryesore për mbajtjen e syzeve me recetë është thjesht sepse keni nevojë për to. Nëse shmangni veshjen e tyre, rrezikoni të keni dhimbje koke”.
7. Ndriçim joadekuat
“Puna ose leximi në një dhomë me ndriçim të dobët mund të çojë në tendosje të syve, parehati dhe shikim më të dobët”, thotë Jorgensen. Ai thekson se ndriçimi i mirë është jetik për krijimin e kushteve komode për lexim dhe punë.
