Një fjalë e urtë e vjetër afrikane thotë: “Duhet një fshat i tërë për të rritur një fëmijë”. Po sikur fshati të jetë i kalbur? Kjo është ajo që mendova pasi pashë “Adoleshenca”, serialin televiziv me 4 pjesë që po thyen të gjitha rekordet e transmetimit në Netflix.
Prindërit pas filmit po kuptojnë gjithnjë e më shumë këtë: nuk mjafton vetëm t’i mbajmë në shtëpi, të transmetojmë vlera dhe të praktikojmë dialogun, duhet të kufizojmë pajisjet e fëmijëve tanë si në prezantimin e tyre, ashtu edhe në përdorimin e tyre.
Telefonat inteligjentë t’i lejojmë pas 14 vjeç, mediat sociale pas 16 vjeç, të kufizojmë orët e kaluara para ekranit (siç kanë bërë edhe të famshëm si Messi, Ronaldo dhe Novak Djokovich). Duke pasur një vajzë, së cilës do t’i jepet një smartphone vetëm në fund të klasës së tetë dhe duke qenë e vetmja familje në të gjithë shkollën që e bën këtë, shikimi i “Adoleshenca” m’i hapi sytë: askush nuk është i sigurt. Dhe menjëherë u ndjeva e tronditur.
“Adoleshenca” ndjek historinë e familjes “shumë normale” Miller, në një provincë të vogël angleze, qetësia e të cilës ndërpritet papritur nga një bastisje e armatosur e policisë një mëngjes. Djali “shumë normal” 13-vjeçari Jamie, i cili është në të njëjtën moshë me vajzën time, arrestohet me akuzën e vrasjes së një shoqeje shkolle, Katie.
4 orë më vonë, me përfundimin e serialit, ne e dimë se djali është fajtor, por jo shumë më tepër se pyetja, “Si mund të ndodhte kjo?”. Eddie, i luajtur nga Stephen Graham, bashkë-krijues dhe bashkë-skenarist i serialit, duket se jep një përgjigje në skenën e fundit: ai përqafon arushin prej pelushi të Jamie, i lënë në shtrat në dhomën e tij të gjumit dhe i thotë: “Më fal, duhet të kisha bërë më mirë.”
Sepse problemi, siç tregon një bisedë me gruan e tij, është pikërisht dhoma e gjumit. Menduam se nëse djali ynë qëndronte në dhomën e gjumit, ai ishte i sigurt. Në të vërtetë, jo. Pikërisht në atë dhomë gjumi, falë një kompjuteri, ai ra në kontakt me “manosferën” dhe grupet e “të famshëmve”, ose komunitetet e incelëve (meshkujt që tallen se nuk janë tërheqës për femrat), mizogjenëve, seksistëve dhe të dhunshëmve.
Natyrisht, më pas janë mediat sociale dhe bullizmi, krahasimet me të tjerët të cilat e përforcojnë shqetësimin, por shqetësimi lind që më parë. Asnjë ngushëllim nuk ka atëherë, as për prindërit e hutuar, as për ata më të vëmendshëm, të cilët ndoshta kishin mashtruar veten se dhoma e gjumit ishte larg fshatit tashmë të kalbur dhe se kalbësia ishte mbi të gjitha në rrjetet sociale. Psikologë dhe ekspertë të ndryshëm ditët e fundit kanë formuluar shpjegime dhe këshilla për prindërit që “të mos përfundojnë si familja Millers”. Janë të gjitha të vlefshme dhe duhen lexuar. Për të hequr qafe ndjenjën e impotencës totale që kisha në fund, bëra edhe disa konsiderata të tjera.
Kërkoni edukim seksual
Nuk ka dyshim se një nga temat e serialit është mashkullorësia. Jo vetëm Jamie, që është nën hetim sidomos në puntatën e tretë me psikologen dhe ku dallohen dy fraza goditëse. Fillimisht kur Jamie thotë si pa të keq: “Të gjithë shikojnë porno”, duke zbuluar të vërtetën e pathënë që çdo prind i një 13-vjeçari duhet ta marrë si të mirëqenë. E dyta është pyetja e psikologes në përgjigje të ankesave nga turpi të djalit për intimitetin: “Po ti nuk bën edukatë seksuale?”, që në Angli ka edhe një kuptim tjetër.
Ata e bëjnë atë atje, fëmijët tanë jo, dhe është padyshim është koha për të nxitur më shumë që ajo të futet në shkollat e mesme. Ai episod shpjegon gjithashtu të gjithë indoktrinimin e sëmurë të Jamie si bullizues, teorinë se 80% e grave tërhiqen nga vetëm 20% e burrave, koncepte të njohura mirë për të gjithë shokët e klasës, miqtë dhe armiqtë e Jamie.
Dhe sido që të jetë, edhe nëse ka pasur edukatë seksuale në shkollë, është e kuptueshme se gjithsesi kjo temë nuk diskutohet në shtëpi. Shikoni vetëm vështirësinë e kontaktit fizik midis babait dhe djalit në episodin e parë, i cili përbëhet më së shumti nga përkëdheljet pas shpinës. Më pas do të kuptojmë në finale se traumat e Eddie, që vjen nga një baba i dhunshëm që e kishte rrahur në moshën e Jamie, kanë mbërritur tek djali i tij, si një virus që është transmetuar.
Asnjë model pozitiv mashkullor, patriarkal dhe maskulinitet toksik (babai që nuk pranon brishtësinë e djalit të tij që nuk është i zoti të luajë futboll) duhen adresuar për ata që kanë nevojë për edukim seksual dhe edukim në afektivitet, së bashku me prindërit. Për të gjithë. Sepse edhe prindërit e fëmijëve vajza nuk mund të ndihen të sigurt. Jamie thotë se ai iu afrua Katie kur ajo ishte më e pambrojtur, sepse ajo i kishte dërguar fotot e saj lakuriq një djali dhe imazhet ishin shpërndarë në të gjithë shkollën.
Bëhu me ta, offline, por edhe online
Është Adam, djali i detektivit të policisë, një tjetër baba i munguar, i zhytur në punë që nuk di asgjë për ngacmimet nga të cilat po vuan i biri, i cili vizaton “panoramën” për të atin. Pilula e kuqe që mbyll një mesazh në dukje të bukur nga Katie nënkupton “pilulën e kuqe”, gjuhën e koduar të incels. Është ajo që po e ngacmon në rrjetet sociale, duke i dhënë mbështetje në thelb të “të humburit” pasi e kanë refuzuar (prindërit e vajzave duhet të jenë përsëri vigjilentë).
Prindërit, të cilët nuk janë boomers, por Gen X dhe janë dixhitalisht të shkolluar, sërish nuk mund të mbajnë hapin me gjuhën e adoleshentëve. Për këtë arsye, ne duhet të pyesim, dhe jo thjesht të kontrollojmë nga distanca pozicionet në hartë ose zemrat e vogla që na sigurojnë kaq shumë. Shikoni videot që shikojnë, flisni për to: jo aq për t’i penguar të shkojnë në atë të gabuar (kjo do të ndodhë), por për të vendosur një dialog edhe për gjëra “të pakëndshme” ose “të turpshme”, për të zhvilluar ndjeshmëri, për t’u kushtuar pak kohë.
Shoku që i dha Jamie thikën dhe që pyet nëse edhe ai do të futet në telashe shprehet: “Prindërit e mi nuk thanë asgjë” pasi ai nuk ka dialog me prindërit e tij. Por asgjë nuk merr më shumë pikë sesa t’i thuash fëmijës tënd: “Unë jam me ty sot”, ashtu siç bën detektivi me djalin e tij duke e nxjerrë jashtë për të ngrënë, pas një dite në të cilën më në fund ka hapur sytë ndaj botës së adoleshentëve. Nuk është kurrë vonë për të filluar.
Gjeni një mësues të mirë dhe flisni me të
Mësuesit në film nuk janë të tmerrshëm: ata janë të vërtetë. Duke qenë se është një nga punët më delikate në botë, duhet ta bëjnë vetëm njerëzit e frymëzuar dhe të arsimuar. Në vend të kësaj, ne shohim vetëm drejtorë të zemëruar (me idenë e krijimit të një qendre sociale pas vrasjes së nxënëses, drejtori pyet veten: “A jemi edhe ne punonjës socialë?”), mësues që u bërtasin nxënësve që duhet të pezullohen, të tjerë që përpiqen të ikin nga klasa sa më shpejt që të munden (“Fëmijët janë të tmerrshëm” thotë mësuesja e shkollës fillore).
Natyrisht, në një moment të caktuar hetuesi pyet kolegen e tij: “A mendon se dikush mund të mësojë diçka këtu? Duket si një gardh kontrolli”. Por është ajo që na jep një fije shprese. Kur ajo e pyet se si i mbijetoi adoleshencës së tij, detektivi përgjigjet: “Kam pasur një mësues të mirë”. Dhe ka gjithmonë një. Mes profesorëve të ndryshëm, kërkoni atë që ju duket më i vëmendshëm, më i përkushtuari, më i përkushtuari ndaj kauzës. Për çdo 6 mësues të dobët, të cilët ndoshta do t’i bëjnë fëmijët tuaj të mos mësojnë, do të ketë një që mund të bëjë ndryshimin, me të cilin mund të krijoni një dialog, të ndihmoni njëri-tjetrin.
A e ngushëllove veten pak, si unë? Epo, ne e dimë, askush nuk e ka formulën magjike. Pa pasur një fëmijë vrasës, si prindër ndoshta duhet të përsërisim me vete mantrën që rekomandon psikologia: “Po përpiqem të zgjidh problemin e sotëm. Po përpiqem të zgjidh problemin e sotëm…”. ©Vanity Fair
