Ishte imazhi që e bëri mbetjet e Titanikut të dalloheshin menjëherë. Harku i anijes shfaqej në errësirën e thellësive të Atlantikut. Por një ekspeditë e re ka zbuluar efektet e shkatërrimit të ngadaltë, ku një pjesë të madhe të kangjellave tashmë janë në fundin e detit.
Humbja e parmakut – e përjetësuar nga Jack dhe Rose në skenën e famshme të filmit – u mësua nga një sërë zhytjesh nga robotët nënujorë këtë verë. Imazhet tregojnë se si rrënojat po ndryshojnë pas më shumë se 100 vjetësh nën ujë. Anija u mbyt në prill të vitit 1912 pasi goditi një ajsberg, duke rezultuar në humbjen e 1500 jetëve.
“Harku i Titanikut që keni parë në filma dhe keni imagjinuar nuk është më” – tha Tomasina Ray, drejtore e koleksioneve në RMS Titanic Inc, kompania që kreu ekspeditën. “Ai është vetëm një kujtim tjetër i përkeqësimit që po ndodh çdo ditë. Njerëzit pyesin gjatë gjithë kohës: “Edhe sa kohë do të jetë Titaniku atje?’ Thjesht nuk e dimë, por po e shikojmë shkatërrimin në kohë reale”.
Ekipi beson se pjesa e kangjellave, e cila është rreth 4.5 metra e gjatë, ka rënë në një moment në dy vitet e fundit. Imazhet dhe një skanim dixhital nga një ekspeditë e vitit 2022 e kryer nga kompania e hartave të detit të thellë Magellan dhe krijuesit e dokumentarëve Atlantic Productions tregojnë se kangjella ishte ende e lidhur megjithëse kishte filluar të shtrembërohej. “Në një moment metali u rrëzua”, tha Tomasina Ray.
Nuk është e vetmja pjesë e anijes, e cila shtrihet 3800 metra nën ujë që po humbet në det. Struktura metalike po shkatërrohet nga mikrobet, duke krijuar stalaktite ndryshku. Ekspeditat e mëparshme kanë zbuluar se edhe pjesë të tjera të Titanikut po shemben. Zhytjet e udhëhequra nga eksploruesi Victor Vescovo në vitin 2019 treguan se ana e djathtë e dhomës së oficerëve po shembet, duke shkatërruar dhomat dhe duke zhdukur nga pamja edhe dhomën e kapitenit. Ekspedita e kësaj vere RMS Titanic Inc u zhvillua gjatë korrikut dhe gushtit.
Dy robotë të drejtuar në distancë fiksuan më shumë se 2 milionë imazhe dhe 24 orë pamje me definicion të lartë të të dyja rrënojave të anijes që u nda në dy pjesë në momentin e fundosjes. Kompania po shqyrton me kujdes pamjet për të kataloguar gjetjet dhe përfundimisht do të krijojë një skanim dixhital 3D shumë të detajuar të të gjithë vendit të mbytjes.
Më shumë imazhe do të zbulohen gjatë muajve të ardhshëm. Ekipi ka njoftuar gjithashtu zbulimin e një tjetër artefakti që ata shpresonin ta gjenin edhe pse ishte kundër të gjitha gjasave. Në vitin 1986, një statujë bronzi e quajtur “Diana e Versajës” u pa dhe u fotografua nga Robert Ballard, i cili kishte gjetur rrënojat e Titanikut një vit më parë. Por vendndodhja e saj nuk dihej dhe figura 60 cm e gjatë nuk u dokumentua më. Tashmë, ajo është zbuluar e shtrirë me fytyrë lart në një sediment në fushën e mbeturinave.
“Ishte si të gjeje një gjilpërë në një kashtë” – tha James Penca, një studiues i Titanikut dhe prezantues i podcast-it Witness Titanic. Statuja dikur ishte ekspozuar për pasagjerët e klasit të parë të Titanikut. “Salloni i klasit të parë ishte dhoma më e bukur dhe më e detajuar në mënyrë të pabesueshme në anije. Dhe pjesë qendrore e asaj dhome ishte Diana e Versajës” – tha ai.
“Por për fat të keq, kur Titaniku u nda në dysh gjatë fundosjes, salloni u hap. Dhe në kaos dhe shkatërrim, Diana u hoq nga manteli dhe ajo u zhyt në errësirën e fushës së mbeturinave.” RMS Titanic Inc ka të drejtat e shpëtimit për Titanikun dhe është e vetmja kompani e lejuar ligjërisht të heqë sendet nga vendi i mbytjes. Gjatë viteve, kompania ka nxjerrë mijëra artikuj nga fusha e mbeturinave, një përzgjedhje e të cilave janë ekspozuar në të gjithë botën.
Ata planifikojnë të kthehen vitin e ardhshëm për të rikuperuar më shumë dhe statuja e Dianës është një nga sendet që ata do të donin të sillnin në sipërfaqe. Disa mendojnë se rrënoja është një vend varri që duhet lënë i paprekur. “Ky rizbulim i statujës së Dianës është argumenti i përsosur kundër lënies vetëm të Titanikut”, tha Penca në përgjigje.
“Ajo ishte një vepër arti që duhej parë dhe vlerësuar. Dhe tani ajo pjesë e bukur e artit është në fundin e oqeanit… në errësirë të zezë, ku ajo ka qenë për 112 vjet. “Për ta rikthyer Dianën në mënyrë që njerëzit ta shohin me sytë e tyre – vlera në këtë, për të ndezur një dashuri për historinë, zhytjen, konservimin, mbytjet e anijeve, skulpturën, nuk mund ta lija kurrë atë në fundin e oqeanit”. ©BBC
