Kur Charles McGonigal, një ish-shef i kundërzbulimit në Byronë Federale të Hetimeve, u akuzua se përdori postin për të përfituar në biznes me një bashkëpunëtor në Evropën Lindore, kjo ishte një kthesë befasuese për një zyrtar të rangut të lartë, të cilit i ishte besuar aksesi në disa sekretet më të ndjeshme të inteligjencës amerikane.
Një përleshje nisi brenda byrosë për të vlerësuar dëmin dhe për të gjetur nëse ndonjë kundërzbulim ishte kompromentuar. Një ish-zyrtar i FBI, Holden Triplett thotë se ‘Kjo vendosi një pikëpyetje pranë gjithçkaje në të cilën ai ishte i përfshirë. Do të përpiqeshit të kuptoni, ‘OK, kur filloi kjo dhe çfarë çështje preku ai pasi filloi? Të kthehesh prapa dhe të mendosh dëmin mund të jetë e dhimbshme’.
Në FBI, ku McGonigal kaloi 22 vite, iu besua aq shumë saqë iu besua e drejta për të hetuar një shkelje që çoi në burgosjen, ekzekutimin dhe zhdukjen e një duzine informatorësh të Agjencisë Qendrore të Inteligjencës në Kinë, një nga detyrat kryesore të FBI.
Por, episodet e përshkruara në një dy aktakuza të zbuluara javën e kaluar nga prokurorët federalë në Uashington dhe Nju Jork e paraqesin zotin McGonigal, 54 vjeç, si një sipërmarrës agresiv në kërkimin e krijimit të biznesit nëpërmjet kontakteve dhe pushtetit që i ofronte pozicioni i tij, duke vepruar pothuajse në pamje të qartë pa duke u zbuluar pavarësisht rrezikut që mund të paraqesë dikush me njohuritë e tij nëse korruptohet.
Kur ishte ende në F.B.I., McGonigal zhvilloi një marrëdhënie me kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama dhe ndërmori hapa në dobi të politikanit, sipas prokurorëve në Uashington. Zoti Rama e ka portretizuar veten si një reformator dhe kundërshtar i luftës së Rusisë në Ukrainë. Por pas daljes në pension të tij në 2018, zoti McGonigal punoi në anën tjetër, në listën e pagave të një oligarku rus të sanksionuar, Oleg Deripaska, që dikur shihej si anëtar i rrethit të ngushtë të Presidentit Vladimir V. Putin, bazuar në aktakuzën për McGonigal dhe një tjetër shtetas Sergei Shestakov.
Një avokat i z. McGonigal, Seth D. DuCharme, nuk dha koment. Por pas publikimit të aktakuzës javën që shkoi, ai tha se McGonigal i kishte ‘shërbyer Shteteve të Bashkuara me aftësi, në mënyrë efektive, për dekada me radhë’. Krimet për të cilat akuzohet McGonigal datojnë që në gusht 2017, por vlerësimi i dëmit do të shkojë shumë më tej, thanë ish-zyrtarët amerikanë. Fakti që ai gënjeu kur ishte në Byro për pranimin e parave nga bashkëpunëtori i biznesit dhe kontaktet me individë të huaj, ka ngritur shqetësime për kohëzgjatjen dhe shtrirjen e mashtrimeve të tij të mundshme.
McGonigal doli në pension nga F.B.I. në vitin 2018 si agjent special i ngarkuar me kundërzbulimin në Nju Jork. Kundërzbulimi, i cili në F.B.I. fokusohet në identifikimin dhe çrrënjosjen e mbledhjes së inteligjencës së huaj në tokën amerikane, është veçanërisht i rëndësishme në Nju Jork, ku prania e Kombeve të Bashkuara dhe misioneve të shumta diplomatike shërben si mbulesë për grupet e mundshme të spiunazhit.
Roli i McGonigal do ti jepte atij një pamje të asaj që ndodhte në agjenci dhe komunitetin e inteligjencës, thanë ata. Në përgjithësi, detyra e tij, nuk do të kërkonte udhëtime të gjera ndërkombëtare, të përfshinte takime me krerë shtetesh apo të përfshinte përfshirje të drejtpërdrejt në hetime, akuza për të cilat dyshohet ai.
‘Ju po flisni për katër nivele mbi hetuesit aktualë,’ tha Clayt Lemme, një ish-F.B.I. zyrtar që mbikëqyrte kundërzbulimin në zyrën e Byrosë në Uashington. ‘Në rrethana normale, ai nuk do të përfshihej në vendimin e përditshëm për hapjen e një çështjeje ose mbylljen e një çështjeje.’
McGonigal u akuzua se u takua me kryeministrin Edi Rama të Shqipërisë në shumë raste ndërsa përpiqej të ndihmonte biznesin e bashkëpunëtorit të tij në Evropën Lindore. Gatishmëria e zotit McGonigal për t’u takuar me kreun e shtetit në Shqipëri, një vend që ka një prani diplomatike amerikane, sugjeron se ai nuk po e mbante të fshehtë përfshirjen e tij atje nga kolegët, thanë ish-zyrtarët. Ai gjithashtu përdori F.B.I., adresën e emailit dhe telefonin për çështjet që lidhen me Shqipërinë, tha një person me njohuri në hetim.
Por çfarëdo preteksti zyrtar që mund të kishte zoti McGonigal për ato udhëtime? Fakti që krimet e dyshuara ndodhën pak përpara daljes në pension të tij, sugjeron se McGonigal mund të ketë filluar ose rritur aktivitetet e paligjshme pas kryerjes së testeve të fundit të poligrafit, (testi i të vërtetës) që merret çdo 5 vite.
Ish-zyrtari Triplett tha se tradhtia në agjenci nga dikush si McGonigal për 225 mijë dollarë, do të ishte befasuese nëse vërtetohet, duke pasur parasysh faktin se ish-zyrtarët mund të fitojnë shuma të konsiderueshme si konsulentë pas daljes në pension, përveç pensioneve të majme. Por sërish nuk do të ishte e paprecedentë. Robert P. Hannsen, F.B.I. agjenti i kthyer në spiun, i cili ushqeu informacione të klasifikuara për Rusinë për dy dekada dhe po vuan dënimin e përjetshëm, filloi të bashkëpunojë me rusët në fund të viteve 1970, teksaishte në një njësi kundërzbulimi në Nju Jork.
Përpara se ti jepte Ramës setin e FBI, McGonigal u përpoq ta shtynte kryeministrin drejt dhënies së një licence për shpime nafte një subjekti të lidhur me Nezën dhe Duckën, sugjeruan prokurorët. McGonigal gjithashtu u përpoq ta ndihmonte Nezën për të bërë marrëveshje me një politikan dhe biznesmen shqiptar, që FBI të hetonte pretendimin e tij për atentat.
Pasi e takoi atë, McGonigal organizoi një udhëtim më vonë jashtë SHBA, ku një prokuror amerikan do ta intervistonte në Austri duke përdorur Nezën si përkthyes. Por takimi ishte një mashtrim sipas prokurorëve amerikanë. Nuk ka asnjë procesverbal zyrtar të intervistës dhe Neza nuk ishte paguar për punën. Në të njëjtën ditë, McGonigal dhe Neza fluturuan për në Shqipëri, ku u takuan me politikanin dhe diskutuan mundësitë e biznesit.
Atë vjeshtë, Neza i dha McGonigal 225,000 dollarë në tre këste, sipas aktakuzës. Neza bëri një nga pagesat brenda një makine të parkuar në Neë York City dhe të tjerat në shtëpinë e tij në New Jersey, thanë prokurorët. McGonigal premtoi se do t’i kthente paratë, sipas aktakuzës. Prokurorët nuk e kanë akuzuar McGonigal për marrjen e ndonjë veprimi zyrtar në këmbim të pagesave.
Në nëntor, pasi McGonigal u takua përsëri me kryeministrin Rama dhe Duckën në Shqipëri, ai kontaktoi të njëjtin prokuror që kishte qenë me të në Austri për një hetim të mundshëm ndaj një lobisti që kundërshtari politik i zotit Rama kishte punësuar për të pasur akses dhe mbështetje nga Presidenti Donald J. Trump. Ngjarjet e detajuara në aktakuzë dhe të dhëna të tjera publike duket se përputhen me përshkrimin e lobistit Nicolas D. Muzin.
Vetëm disa ditë përpara se McGonigal të kontaktonte me prokurorin, më 14 nëntor, Muzin paraqiti një kallëzim në Departamentin e Drejtësisë duke zbuluar lobimin e tij për Partinë Demokratike të Shqipërisë, partinë politike të qendrës së djathtë që sfidonte zotin Rama. Partia drejtohej nga Lulzim Basha, i cili ishte vendosur si mbështetës i zotit Trump. McGonigal hapi një hetim federal për një lobist për Lulzim Bashën, një kundërshtar politik i Ramës në Shqipëri, thanë prokurorët.
Në fillim të vitit 2018, Neza vazhdoi t’i transmetonte zotit McGonigal informacione – disa prej të cilave erdhën drejtpërdrejt nga zyra e Ramës – për Muzin te McGonigal, sipas aktakuzës së Uashingtonit. McGonigal më pas do t’ua përcillte informacionin të tjerëve në FBI, zyrat e Nju Jork.
Në fund të shkurtit, F.B.I. hapi zyrtarisht një hetim për lobistin ‘me kërkesën e të pandehurit McGonigal dhe me udhëzimin e tij’, sipas aktakuzës. Neza ishte ndër burimet konfidenciale që dhanë informacione gjatë hetimit dhe Ducka pagoi dëshmitarët në Evropë për të udhëtuar në një takim me F.B.I., thuhet në aktakuzë.
Gjatë gjithë kohës, McGonigal dështoi të zbulonte kontaktet e tij me Ducka apo marrëdhëniet e tij financiare me Neza, thanë prokurorët. Nuk ishte e qartë nëse Departamenti i Drejtësisë ndërmori hapa shtesë për të hetuar Muzin, dhe kundër tij nuk është ngritur asnjë akuzë. Muzin tha në një deklaratë se ai nuk kishte ‘asnjë arsye të besonte se unë isha viktimë e këtij hetimi të rremë. Por nëse do të isha, kjo është për të ardhur keq dhe shpresoj se drejtësia do të vihet në vend’.
Në muajt e tij të fundit në F.B.I., McGonigal bëri të paktën një përpjekje më shumë për të përdorur ndikimin e tij në një përpjekje të dukshme për të ndihmuar zotin Neza, sipas aktakuzës së Uashingtonit. Ai u takua në Gjermani në prill 2018 me dy burra nga Bosnja dhe Hercegovina, thanë prokurorët, njëri prej të cilëve, i përshkruar në aktakuzë si Personi C, ishte këshilltar i një zyrtari të lartë të zgjedhur boshnjak. Tjetri, personi D, kishte themeluar një kompani farmaceutike.
Burrat i kërkuan zotit McGonigal t’i ndihmonte të takoheshin me ambasadorin e SHBA-së në Kombet e Bashkuara ose me një diplomat tjetër për të diskutuar marrjen e mbështetjes amerikane për një çështje politike që nuk specifikohet në aktakuzë. McGonigal i propozoi Nezës që të negocionte një kontratë për t’u paguar 500,000 dollarë nga kompania farmaceutike në këmbim të takimit diplomatik; në një mesazh, ai i kërkoi Nezës që të ‘mbronte’ emrin e tij gjatë përpjekjes për të bërë marrëveshjen, sipas aktakuzës.
Burrat vazhduan me planin dhe McGonigal u përpoq të organizonte takimin diplomatik, thuhet në aktakuzë. Nuk tregon nëse kontrata është ekzekutuar, pagesa e kryer apo mbledhja e mbajtur. Pas largimit nga F.B.I., McGonigal shkoi të punonte për Deripaska, oligarku i sanksionuar, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. Por nuk ishte takimi i tij i parë me rrethin e tij.
Prokurorët sugjeruan që McGonigal filloi ta pëlqejë Deripaskës pak përpara daljes në pension të tij. Në vitin 2018, ai ndihmoi vajzën e një punonjësi të Deripaskës të merrte një stazh në Departamentin e Policisë së Nju Jorkut, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. McGonigal i shpjegoi një tjetër zyrtari të FBI se i ati i saj ishte një oficer i inteligjencës ruse që donte ta rekrutonte.
Në vitin 2019, pas daljes në pension, McGonigal e prezantoi zotin Deripaska në një firmë ligjore që do të kërkonte heqjen e sanksioneve të tij dhe McGonigal paguhej 25,000 dollarë në muaj deri në mars 2020 nga Deripaska përmes firmës ligjore si konsulent. Puna u ndal në fillim të pandemisë së koronavirusit.
Në vitin 2021, McGonigal dhe bashkëpunëtori i tij, Shestakov, negociuan një marrëveshje – me punonjësin e Deripaskës, vajza e të cilit mori praktikën në polici – për të punuar për Deripaskën në hetimin e një oligarku rival. McGonigal e rregulloi që pagesat ti merrte përmes kompanisë së një miku në Nju Xhersi, duke falsifikuar firmën e tij në kontratë. Ai mik ishte Neza, biznesmeni me origjinë shqiptare që është në qendër të akuzave të ngritura nga prokurorët e Uashingtonit, sipas një personi të njohur me hetimin.
Por miku i zotit McGonigal me sa duket nuk ishte në dijeni të punës së tij për zotin Deripaska. Kur Neza pyeti për burimin e transfertave bankare nga një bankë ruse, prokurorët thanë, McGonigal i kishte thënë se kishte bërë një punë të ‘ligjshme’ për një ‘një djalë të pasur rus’. Neza pranoi transferimin e parave, thanë prokurorët.
