Birra është një nga pijet më të njohura në botë, me pothuajse çdo vend që ka një version të vetin.
Vetëm në Shtetet e Bashkuara, tregu i birrës ishte me vlerë 116.9 miliardë dollarë në vitin 2023. Por birra që gëzojmë sot nuk ka qenë gjithmonë në formën e saj aktuale, dhe origjina e saj mbetet disi misterioze.
Zbulimi i birrës ndoshta ndodhi rastësisht, dhe ekspertët thonë se është e vështirë të përcaktohet saktësisht se ku apo kur filloi ajo. Sipas Tate Paulette, një profesor i historisë në Universitetin Shtetëror të Karolinës së Veriut, fermentimi ka ndodhur kaq shumë kohë më parë saqë ndoshta nuk do ta zbulojmë kurrë momentin e saktë kur u përgatit birra për herë të parë.
Shumica e provave për birrën e lashtë vijnë nga analiza e mbetjeve organike. Kjo teknikë zbulon gjurmë kimike të drithërave të fermentuara në enë të lashta qeramike ose prej balte. Zbulimet arkeologjike sugjerojnë se pije të ngjashme me birrën përgatiteshin që në periudhën neolitike (10,000–4,000 vite më parë), kur nisi bujqësia.
Provat më të vjetra për ekzistencën e birrës
Disa nga provat më të forta për prodhimin e birrës vijnë nga vende arkeologjike në Kinë, rreth 9000 vjet të vjetra. Në vendin e quajtur Qiaotou, studiuesit gjetën mbetje bimësh, majash dhe myk në enë qeramike, duke sugjeruar një pije të fermentuar të bërë ndoshta me oriz, zhardhokë dhe kërpudha. Një tjetër vend, Jiahu, gjithashtu në Kinë, tregoi enë për pirje me gjurmë kimike të fermentimit të drithërave dhe mbetje të orizit, mjaltit dhe frutave.
Sipas Kirk French-it, profesor i antropologjisë në Penn State, Jiahu ofron provën më të qartë për birrë të hershme, falë enëve të posaçme për pirje të gjetura atje.
Ka dhe raste më të vjetra të mundshme. Një vend 11,000-vjeçar në Turqi i quajtur Göbekli Tepe përmbante legenë guri me mbetje drithërash të bluara. Edhe pse ato mund të jenë përdorur për bukë apo qull, një studiues sugjeron se mënyra e përpunimit të tyre e bën përdorimin për birrë një mundësi të fortë. Edhe më i vjetër është një rast i mundshëm nga një shpellë 13,000-vjeçare në Izrael, ku janë gjetur grimca niseshte që tregojnë për fermentim, megjithatë, provat janë të pasigurta.
Si French ashtu edhe Paulette bien dakord se birra nuk u shpik në një vend të vetëm dhe nuk u përhap që aty. Në vend të kësaj, kultura të ndryshme e zbuluan fermentimin në mënyrë të pavarur, në pjesë të ndryshme të botës.
Çfarë shije kishte birra e lashtë?
Ndërsa origjina e saktë mbetet për t’u diskutuar, një gjë është e sigurt: birra e lashtë ishte shumë ndryshe nga birrat moderne.
Ajo ishte zakonisht e thartë, e trashë dhe e pa filtruar, për shkak të fermentimit natyral nga maja të egra dhe baktere. Përzierja e ujit me drithëra nuk kullohej gjithmonë, prandaj njerëzit shpesh e pinin përmes kashtave me filtra për të shmangur sedimentet.
Gjithashtu, birra ishte me pak alkool, pa gaz dhe konsumohej e freskët për të shmangur prishjen. Pa frigoriferë, nuk kishte asnjë mënyrë që të shërbehej e ftohtë.
Birra moderne u shfaq vetëm rreth 500 vjet më parë, kur u zhvillua metoda e fermentimit të ftohtë, e njohur si “lagering”, në Europën Qendrore. Kjo teknikë solli birrat e kthjellëta dhe të freskëta që sot i lidhim me vende si Gjermania dhe Republika Çeke. Ndërsa këto metoda u përhapën globalisht, ato formësuan birrat e çelëta të njohura që gjenden thuajse kudo sot. / Live Science
